با بچه‌های بهانه‌گیر چگونه برخورد کنیم
تربیت کودکان کار دشواری است. پسر بچه‌ای را مجسم کنید که وسط یک فروشگاه شلوغ، شروع به پرخاشگری کرده و جسورانه با والدینش جر و بحث می‌کند. در چنین مواقعی، شاید والدینی هم که خیلی در مورد تربیت فرزندشان به خود اطمینان دارند، مأیوس و دلسرد شوند و دنبال روش و کلماتی مناسب بگردند تا کودک را آرام کنند. می‌خواهم به شما اطمینان بدهم که با استفاده از برخی روش‌ها می‌توانید در شرایطی که فرزندتان این‌طور بدرفتاری می‌کند، خونسردی‌تان را حفظ کنید و روش مناسبی در پیش بگیرید؛ به‌خصوص هنگامی که با مشکلات تربیتی زیر مواجه می‌شوید...
بهانه‌گیری معمولاً در بین خردسالان، به خصوص قبل از اینکه بتوانند به خوبی صحبت کنند، رایج است. این یکی از معدود راه‌هایی است که بچه‌ها توسط آن می‌توانند نارضایتی و خشم خود را از آنچه که نمی‌توانند به دست آورند، ابراز کنند. هر قدر هم که این مساله ناراحت کننده باشد، والدین باید بدانند که علت بهانه‌گیری کودکشان فقط دیدن عکس‌العمل از جانب آنها نیست (گرچه علت اصلی آن همین است) ولی حتی کودکان دبستانی هم وقتی که به مقصودشان نمی‌رسند، با بهانه‌گیری، احساسات درونی خود را آشکار می‌کنند و در نتیجه آرامش می‌یابند.
5- توصیه برای کنار آمدن با بهانه‌جویی‌های کودکان
1) وقتی کودک خردسال شما شروع به بهانه‌گیری و نق‌نق کرد، از او بخواهید که به صورت‌های مختلف ابتدا درگوشی، بعد به آهستگی و سپس خیلی بلند و... چیزی را که می‌گوید، تکرار نماید. این روش، درست مثل یک بازی، توجه او را جلب کرده و بهانه‌گیری را فراموش خواهد کرد.
2) در مورد کودک دبستانی خود می‌توانید از چند روش کلی استفاده کنید. به محض اینکه شروع به بهانه‌گیری کرد، حرف او را قطع کنید و به آرامی بگویید: «داری نق نق و بهانه‌گیری می‌کنی و من گوش نمی‌کنم، پس بهتر است که با صدای شمرده صحبت کنی.»
3) اگر باز هم ادامه داد، دوباره درخواست خود را تکرار کنید. اگر طریقه گفتار خود را تغییر داد، با بیان جمله‌ای او را تشویق کنید. می‌توانید بگویید: «وقتی بدون نق نق کردن می‌گویی که چه می‌خواهی، بیشتر دوستت خواهم داشت.»
4) اگر در چنین مواقعی عصبانی می‌شوید، هیجان صدای خود را فرو ببرید و فراموش کنید که چه قدر دلتان می‌خواهد فریاد بزنید.
5) به خاطر بسپارید که با مهار عکس‌العمل خود می‌توانید ارتباط بهتری با فرزندتان برقرار کنید. بعد به او بگویید که می‌دانید دلیل ناراحتی‌اش چیست و از‌این طریق با او به توافق برسید. به‌عنوان مثال فرض کنید چون به فرزندتان اجازه نداده‌اید که قبل از ناهار شیرینی بخورد، ناراحت شده است، پس شیرینی را در جایی قرار دهید که بتواند آن را ببیند و به او قول دهید که بعد از خوردن غذا به او شیرینی می‌دهید.
1توصیه برای پیشگیری از بهانه‌گیری‌های کودکان
هنگامی که فرزندتان واضح و محکم صحبت می‌کند، به او گوش دهید و تحسین‌اش کنید. با این عمل، به او یاد می‌دهید که اگر بدون بهانه‌گیری چیزی بخواهد، زودتر آن را به دست خواهد آورد.
8 توصیه برای مواقعی که بهانه‌جویی فرزند شما به پرخاشگری می‌انجامد
بهانه‌جویی گاهی به پرخاشگری منجر می‌شود، به این سبب که والدین احساس می‌کنند روی رفتار کودک خود و شرایط موجود، کنترل ندارند. خوشبختانه کج‌خلقی‌های کودکان با رسیدن به سن مدرسه کاهش می‌یابد زیرا می‌توانند راه‌حل‌های بهتری در مواجهه با شکست و ناکامی پیدا کنند.
1) روش مؤثر برای از بین بردن پرخاشگری ناشی از بهانه‌جویی‌های پاسخ داده نشده یا رفع نشده، این است که آن را از ابتدا مهار کنید.
2) وقتی که در مقابل پرخاشگری کودک خود با خشم و عصبانیت عکس‌العمل نشان دهید، به‌طور غیرمستقیم به او می‌آموزید که عصبانیت وسیله کارسازی برای دست یافتن به اهداف است. در عوض می‌توانید بگویید: «وقتی از گریه کردن دست برداشتی در مورد آن با هم صحبت می‌کنیم و راه‌حلی پیدا می‌کنیم و به اتاق دیگری بروید.»
3) اگر فرزند شما خیلی کوچک است و نمی‌توانید او را تنها بگذارید، پیش او بمانید. اگر به طرف شما آمد، او را بغل کنید ولی تا وقتی که آرام نشده، چیزی را که می‌خواهد به او ندهید.
4) خودتان را به کار دیگری مشغول کنید. مثلا مطالعه کنید. با این کار به او می‌فهمانید که تا آرام نشود، نمی‌تواند توجه شما را جلب کند. اغلب پرخاشگری‌های بچه‌ها، اگر مخاطب مورد نظر حضور نداشته باشد، زودتر متوقف می‌شود.
5) در صورتی که کودک شما در یک مکان عمومی شروع به بدخلقی و پرخاشگری کرد، بدون توجه به نگاه‌های مردم، او را به گوشه‌ای خلوت ببرید و منتظر شوید تا آرام شود. به او بگویید: «اینجا پیش تو می‌مانم تا وقتی که آرام شوی و با هم صحبت کنیم.» اگر بعد از سه یا چهار دقیقه باز هم به فریاد و گریه خود ادامه داد، او را بردارید و از آن مکان خارج شوید.
6) البته از یاد نبرید که بهانه‌جویی همیشه به پرخاشگری منجر نمی‌شود و در واقع کودکان به علل مختلفی این کار را انجام می‌دهند.
*هنگامی که کودک شما چیزی می‌خواهد ولی نمی‌تواند آن را به دست آورد.
* وقتی یادگیری انجام کاری برایش دشوار باشد.
*وقتی که خسته شده باشد.
پس با اجتناب از عواملی که ممکن است به بهانه‌گیری و در نهایت پرخاشگری منجر شود، می‌توانید از وقوع تنش جلوگیری کنید.
7) اگر می‌بینید کودک خردسالتان می‌خواهد پازلی را که خواهر بزرگ‌ترش انجام می‌دهد، بازی کند، یا او را در این بازی با خواهرش همراه کنید و یا اینکه توجه‌اش را به بازی دیگری که بیشتر مناسب سن‌اش باشد، جلب کنید.
8) از کودک خود انتظاری بیش از آنچه که از عهده‌اش برمی‌آید، نداشته باشید. خردسالان به این دلیل که قدرت تحمل زیادی ندارند، نمی‌توانند خود را برای مدت طولانی سرگرم کنند بنابراین کودک خردسال خود را در ساعات شلوغ روز و در صف‌های طولانی به خرید و یا به بانک نبرید و اگر باید او را به جایی ببرید که می‌دانید معطل می‌شوید، برای سرگرمی او اسباب بازی و خوراکی همراه ببرید.
دکتر کتایون خوشابی
فوق‌تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان
برگرفته از::روزنامه سلامت ( www.salamat.ir
