اغلب پدران و مادران میخواهند دانشآموزان موفقی داشته باشند و برای دست یافتن به این هدف، از هیچ کوششی دریغ نمیکنند. با وجود این، ممکن است آنان از نقش فعالانهی خود در رسیدن به این هدف، کمتر آگاه باشند و پرورش دانشآموز موفق را وظیفهی انحصاری نظام آموزشی و آموزگاران بدانند. اما پژوهشها نشان میدهند دانشآموزانی در مدرسه موفقاند که والدینشان آنان را برای مدرسه و یادگیری آماده میسازند و خود اهل خواندن، نوشتن، بحث و گفت و گو، تجربه کردن و آموختن هستند.
برای پرورش دانشآموز موفق، علاوه بر مدرسه، فضای خانواده نیز باید مساعد باشد و ارتباط موثری بین مدرسه و خانواده برقرار شود. در این یادداشت، بیست راهکار ساده و کارآمد معرفی میشود که به شما کمک میکنند در پرورش دانشآموزان موفق به فرزندان خود و مدرسه یاری رسانید.
?. درباره تجربههای مثبت خود در مدرسه و خاطرههای خوش آن دوران صحبت کنید. حتی اگر خاطرههای شما از دوران مدرسه همواره خوشایند نبوده اند، با تأکید کردن بر فرصتهای مثبتی که مدرسه برای فرزندتان فراهم میسازد، به او کمک کنید. به جای این که بگویید «تو امروز باید به مدرسه بروی» میتوانید بگویید «شما از امروز رفتن به مدرسه را آغاز می کنید.»
?. از آموزگاران، آموختن و تکلیف منزل به نیکی یاد کنید. نگرش مثبت شما به آموزگاران و مدرسه و برخورد مثبت با تکالیف منزل باعث نگرش مثبت فرزند شما به مدرسه و فعالیتهای مرتبط با آن میشود.
?. آموختن را ادامه دهید و دانشآموز بمانید. کودکان در بسیاری از موارد، والدین خود را الگوی خود قرار میدهند. اگر شما با مطالعه یا شرکت در دورههای آموزشی به وسعت بخشیدن به دانستههای خود ادامه دهید، فرزندتان میبیند که شما به آموختن برای شما ارزشمند است.
?. به چیزهایی که فرزندتان میآموزد علاقه نشان دهید. با پرسیدن و فراهم کردن زمینه برای مشارکت کودک در یک گفت و گوی صمیمانه میتوانید اهمیت یادگیری را به او نشان دهید. البته باز هم نگرش مثبت داشته باشید. به جای آن که بپرسید «امروز در مدرسه چه کار کردی؟» بهتر است بپرسید «امروز چه کارهایی کردی که خیلی دوست داشتی؟»، «چه چیزهایی باعث شد احساس خوبی پیدا کنی؟»، «دوست داری دربارهی چه چیزی بیشتر بدانی؟» یا «چه چیزهایی خواندی؟.
?. اجازه دهید فرزندتان به شما بیاموزد. درس دادن، دوباره آموختن است. برای این که یادگیری فرزندتان را تقویت کنید، به او اجازه دهید مفاهیم جدید را به شما بیاموزد. لازم نیست به او ثابت کنید همه چیز را میدانید یا بهتر از او میدانید، بلکه بهتر است بگویید «چه جالب! ممکن است بیشتر توضیح دهی؟
?. به فرزندتان کمک کنید تا راههای بهرهگیری از آموختههایش را در زندگی روزمره پیدا کند. به نظر میرسد هر چه اطلاعات کاربردیتر باشند، فرزند شما را به کسب اطلاعات جدید بیشتر تحریک میکنند.
7. در تله نمره گرفتار نشوید. هر چند نمرهها برای ارزیابی میزان یادگیری فرزندتان سودمندند، اما هدف اصلی، یادگیری است نه نمره. شرایطی را فراهم نکنید که به رقابت شدید برای کسب نمره منجر شود. به کودکتان بیاموزید که راحت و آسوده باشد و بدون فشار رقابت، از یادگیری لذت ببرد.
?. نمرههای فرزندتان را با دیگران مقایسه نکنید. چنین مقایسههایی در اغلب موارد نتیجه معکوس دارند. بهتر است نمرههای فرزندتان را با نمرههایی که پیش تر کسب کرده، مقایسه کنید. «فکر میکنی چه قدر پیشرفت کردهای؟دوست داری بیشتر پیشرفت کنی؟». «چگونه میتوانی این کار را انجام دهی؟» و «من چگونه میتوانم به شما کمک کنم؟
?. توقعات خود را از فرزندتان واقعی سازید. کودکتان را تشویق کنید تا بهترین کاری را در مدرسه انجام دهد که میتواند. به خاطر داشته باشید که به طور طبیعی کودکان در برخی زمینهها بهتر عمل میکنند. به علاوه، به خاطر داشته باشید که کودک شما به خاطر آن چه که هست و نه به خاطر آن چه که انجام میدهد، یک مورد خاص است.
??. زمان و مکان مناسب و آرام بخشی را برای انجام تکالیف منزل در نظر بگیرید. بیشتر کودکان در زمانهای معین و منظم بهتر مطالعه میکنند. در این مورد با فرزندتان به توافق برسید. مکان ویژهای برای تکالیف منزل داشته باشید. این مکان میتواند یک میز مناسب در گوشهای از اتاق خودتان یا میز آشپزخانه باشد. در این مورد، برنامهی روزانه مشخصی داشته باشید و محیط مساعدی را برای انجام تکالیف فراهم سازید. بدون شک این کار مهم جلوی تلویزیون به انجام نمیرسد. البته، بچهها را از برنامههای مورد علاقهشان محروم نکنید.
??. هنگام انجام تکالیف منزل، فرزندتان را همراهی کنید. تکالیف و برگههایی را که فرزندتان به خانه میآورد، مرور کنید و توجه خود را به آن چه که او در حال انجام دادن آن است، نشان دهید. این کار به شما فرصت میدهد تا برای انجام کار او را تشویق کنید و با مشکلاتی که ممکن است در این راه با آنها رو به رو شود، آشنا شوید. به علاوه، به او نشان میدهید که کارهای مدرسه برای شما ارزشمند است.
??. در انجام تکالیف منزل، نقش مشاور را ایفا کنید و معلم خصوصی نباشید. تکالیف منزل، کار فرزند شماست، نه وظیفه شما. پیشنهاد میکنیم آن قدر کنار کودکتان ننشینید که از درستی پاسخ همهی تکالیف مطمئن شوید. اشتباهات تکالیف، راهی است که به معلم فرزند شما میآموزد که چه مفاهیمی را باید بیشتر توضیح دهد. در عوض، نقش مشاور را داشته باشید و هر وقت فرزندتان تقاضای کمک کرد، به او کمک کنید.
??. فرزندتان را به مطالعه در منزل ترغیب کنید. خواندن، سنگ بنای یادگیری بیشتر است. هر چه فرزند شما این مهارت اساسی را بیشتر تمرین کند، فعالیتهای مرتبط با یادگیری را بهتر انجام میدهد. برای این که او را به خواندن ترغیب کنید و خواندن را فعالیتی لذتبخش بسازید، اجازه دهید آن چه را که دوست دارد، مطالعه کند. کتابهای ساده، مجلهها و کتابهای طنزآمیز را در اختیارش قرار دهید. البته، بهتر است به جای آن که برایش کتاب بخرید، او را به کتابفروشی یا کتابخانه ببرید تا خودش کتابهای مورد علاقهاش را انتخاب کند. در این راه فقط او را راهنمایی کنید و حق انتخاب را به خودش واگذارید. از کتابداران کتابخانهها نیز میتوانید کمک بگیرید.
??. برنامه تربیتی منسجم و پربار و نتیجهبخشی را ترتیب دهید. مسئولیتپذیری، همکاری و اعتماد به نفس به موفقیت کودک شما در کلاس درس کمک زیادی میکنند و شما باید در آموزش آنها به فرزندتان جدی باشید. شاید لازم باشد در این زمینه مطالعهی گستردهتری داشته باشید. به کتابهایی که در این زمینهها نوشته شدهاند مراجعه کنید.
??. از برنامهی انضباطی مدرسه پشتیبانی کنید. یک مدرسه همانند یک خانواده، به برنامهی انضباطی منسجمی نیاز دارد تا فرزندان ما احساس راحتی کنند و بتوانند بیاموزند. اگر فرزندتان در مدرسه دانشآموز منضبطی شده است، با ادامهی کار مدرسه در منزل، به او کمک کنید دربارهی این تجربه و اهمیت آن بیشتر بیاموزد. اگر با برنامهی انضباطی مدرسه مشکل دارید، با مدیر مدرسه تماس بگیرید و پیشنهادهای سازندهی خود را مطرح کنید.
??. گزارشهای نگران کننده را بررسی کنید. معلمان، مانند والدین و دانشآموزان ممکن است اشتباه کنند. هیچ فردی کامل نیست. با وجود این، اگر فرزندتان دربارهی کاری با شما صحبت کرد که معلمش انجام داده و برای او ناخوشایند بوده است، محترمانه به سخنانش گوش دهید اما به خاطر داشته باشید ماجرا به آن تلخی که میشنوید، نبوده است. وقتی احساسات بچهها جریحهدار میشود، گاهی مبالغه میکنند. اگر چنین وضعی شما را نگران کرد، با معلم فرزندتان تماس بگیرید و به جای اظهار ناراحتی یا خصومت، نگرانی خود را ابراز کنید. با این گونه چالشها با ذهن باز برخورد کنید.
??. علاوه بر طرح مسأله، راه حل نیز پیشنهاد کنید. اگر شما نگران موضوعی هستید یا با مشکلی روبه رو میشوید که تصور می کنید به تصحیح نیاز دارد و آن را با معلم فرزندتان هم در میان گذاشتهاید، برخورد مثبتی داشته باشید و برای حل آن نظر دهید. این شیوه باعث میشود شما با معلم نوعی ارتباط مشارکتی و مبتنی بر حل مسأله داشته باشید.
??. در مورد اطلاعات نادرست و شایعهها حساب شده عمل کنید. فرزند شما در مدرسه، اطلاعات سودمندی یاد میگیرد. اما ممکن است همراه اطلاعات نادرست و گاهی شایعهها به خانه باز گردد. اگر با چنین مواردی رو به رو شدید، پیش از هر چیز با معلم فرزندتان یا مدیر مدرسه تماس بگیرید. البته، بهتر است به جای تماس تلفنی، با آنان نشست و گفت وگویی داشته باشید.
??. وقتی به مدرسه دعوت میشوید، با کمال میل بپذیرید. نشستهایی که در مدرسه برگزار میشوند، نه تنها اطلاعات مهمی را در اختیار شما قرار میدهند بلکه به فرزندتان نشان میدهد که شما برای مدرسه و برای آنان ارزش زیادی در نظر دارید. اگر معلم فرزندتان از شما خواست در کلاس درس هم شرکت کنید، بپذیرید.
??. مدرسه را در جریان رویدادهای منزل قرار دهید. وقتی خانواده تحت تأثیر تنشهایی مانند بیماری یا طلاق قرار میگیرد، بچهها بیشترین تأثیر را میپذیرند. به معلم فرزندتان اجازه دهید از این شرایط مطلع شود. او در اغلب موارد میتواند به شما کمک کند. به علاوه، وقتی او در جریان قرار میگیرد، با آمادگی با تغییرات رفتاری احتمالی فرزندتان روبه رو میشود.