دشنام گویی کودکان وراهکارهای مداخله ای موثر

حوزه ی عمل ارزشیابی توصیفی  تمام جنبه های شخصیتی ویادگیری کودک مانندشناختی  و عاطفی واخلاقی واجتماعی وجسمانی وغیره از ابعاد مختلف نگرشی ، دانشی ، مهارتی ، روان حرکتی وبینابینی و....را شامل می شود که با نگاه کردن به چک لیست ها وکارنامه های مربوط پایه ها این موضوع را به راحتی می توان دریافت. یکی از ابزارهای مهم ارزشیابی توصیفی در جهت دستیابی به اهداف مورد انتظار از دانش آموزان پایه ی مربوط و ودرج شده در کارنامه، آشنایی و تسلط آموزگار به اجرای را هکار های مداخله ای موثرمتناسب با مشکلات شاگردان است که مستلزم دانش بسیار گسترده ی آموزگاران در حیطه ی گرایش های مختلف مشاوره وروانشناسی وعلو تربیتی به همراه دانش وتوان عملیاتی سازگار با موقعیت هامی باشد بنا بر اهمیت موضوع هرچند وقت یک بار چند تایی از راهکارها را  در زمینه ی اختلالات یادگیری مرتبط با دروس وموضوعات خاص و یا در دیگر حوزه های یادگیری وشخصیتی در این وبلاگ با ذکر منبع خواهم نوشت.

دشنام دادن ممکن است در نتیجه ی نیاز کودک به جلب توجه باشد ویا تلاش او برای فهماندن این موضوع که دیگر بزرگ شده است ویاممکن است این رفتار را از شخص دیگری یاد گرفته باشدایضا می تواند نشانگر تخلیه خشم،فشارهای روانی ویا بیانگر طغیان وسرکشی باشد.

((راهکارهای مداخله ای:

1-انگیزه ی کودک را برای در پیش گرفتن این رفتار مشخص کنید.آیا هدف کودک جلب توجه یا کسب قدرت است؟یا تلاشی برای سپوش نهادن بر ناتوانی خود؟یا هدف او تخلیه ی روانی احساسات درونی است؟یا این که در نتیجه ی فقدان مهارت های اجتماعی است؟

2-با کودک گفت وگو کنیدتا متوجه گردید که آیا رفتار او ناشی ازنیاز او به جلب محبت است؟ویا برای وارد مردن ضربه ی ناگهانی به دیگران؟(برای مثال از کودک بپرسید آیا برای این دشنام می دهی که مرا با این حرف ها ناراحت کنید)وبه همراه کودک برای جلوگیری از دشنام دادن او در آینده طرحی بریزید.

***نکته : یکی از راهکارهای تخلیه ی روانی کودکان از کینه وتنفر نسبت به آموزگار ودیگران وحیوانات واشیاء و... این است که از کودک بخواهید چیزهایی را که از آنها بدشان می آید در یک برگه نقاشی کرده (در خانه یا کلاس وبه تشخیص آموزگار) وسپس آن راتکه تکه کرده درسطل آشغال بریزند.

3-محیط وشرایط زندگی کودک را بررسی کنید، آیا این رفتار او در ساعت خاصی ویا در مکان وموقغیت خاصی تشدید می گردد؟اگر چنین است سعی کنید با تغییر برنامه وباز آرایی محیط، شرایط تحریک کننده ی او را کم کنید.

4-در صورت امکان از دشنام کودک چشم پوشی کنید،ولی هنگامی که این کار غیر ممکن است با کودک قرار دادی ببندید تا دشنام دادن او به تدریج وبه طور منظم از طریق زنجیره سازی رفتارها کمتر شود.می توانید جوایز و مجازاتی را در این راه اعمال کنید از طریق تقویت رفتار مطلوب وفن در انزوا قرار دادن متناسب باشراط خاصی که در این فن باید رعایت شود و ...

5-  از شیوه ی غرقه سازی واشباع استفاده کنید کودک را دریک اتاق مجزا قرار داده واز او بخواهید به مدت مثلا 5دقیقه پشت سر هم دشنام بدهد.

6- کودکان خردسال در بسیاری از موارد معنی دشنامی که می دهند نمی دانند، از کودک بخواهید معنای دشنامی که داده بگوید .خاطر نشان کنید که به زبان آوردن بعضی از کلمات در موقعیت های خاص مناسب و در موقعیت های دیگر نامناسب است.

7- از کودکانی که دشنام می دهندبخواهید کلمات قابل قبولی را که می توانند احساساتشان را با آن ها بیان کنند فهرست کنندوبا آن  هاقراداد ببندید هر وقت دچار ناکامی شدند به جای دشنام از کلمات فهرست شده استفاده کنند.کودکان می توانند این فهرست روی کارتی نوشته و با خود حمل کنند.

8- ((دریکوز))وچند نفر از همکارانشانشان پیشنهاد می کنند از کودک بپرید چرا دوست دارد از این کلمات(دشنام)استفاده کند و برای این که مهم شوندچه کاری باید بکنند. شیوه های دیگر ابراز عواطف نظیر فعالیت های بدنی،هنری وبازی ها وموسیقی و شیوه های جدید کلامی و... را برای مهم شدن با کودک در میان بگذارید وبحث کنیدو با کودک شیوه های جانشینی مرور کرده وعهد ببندید تا شیوه های مناسب واکنش نشان دادن به عواطف را به کار ببندد.

9- موضوع یک بحث خانوادگی یا کلاسی وگروهی را به(( انگیزه های دشنام دادن واین که دیگران در مورد چنین فردی چه احساسی دارند )) اختصاص دهید..برای کمک به کودک به منظور ملاحظه ی رفتار و اثرات آن بر دیگران از شیوه های ایفای نقش و مرورنقش استفاده کنید.

10- از قصه گویی با مثال فرضی که به مشکل کودک شباهت دارد استفاده کنید و از کودک یا کودکان بخواهید به داستان شما واکنش نشان دهند؟(مثلا آیا رفتار...... خوب بود؟ یا بد ؟چرا؟)

11-اگر کودک از دشنام دادن به منظور رهایی از تنش یا پرخاشگری استفاده می کند به کودک بیا موزید تابرای خلاصی از این موقعیت ها ا احساساتش را با شیوه های قابل قبولی مثل دویدن  نقاشی کردن ونوشتن احساسات در دفترجه ی یادداشت ویاضبط کردن و صحبت کردن و ورزش کردن و...بیرون بریزد.

12- روش شرطی سازی انزجاری نیز ممکن است به کودکی که دشنام می دهد کمک کند به عنوان مثال یک کش لاستیکی دور مچ کودک ببندید تا هر بار دشنام داد برای تنبیه خود کش لاستیکی رابکشد ورها کند.

13- به کودک کمک کنید تا الگویی پیدا کند.کودکی را که دشنام می دهد وادار کنید تا در طی چندین روز رفتار فرد الگو را مشاهده کنید وشیوه هایی را که وی نسبت به موقعیت ها ی ناکامی نشان می دهد ثبت کند.سپس رفتارها ی تازه را با کودکی که دشنام می دهد مرور وتمرین کنید.

14- در مورد کودکان دشنام دهنده از شیوه های ((باز سازی شناختی)) استفاده کنید. یا دهید چگونه مقعیت ها را باز سازی کنند که دیگر در موقعیت هایی که دشنام می دهدند قرار نگیرند.

15-((خود پایی))به کودکان بزرگتر کمک می کند تا از رفتار های خود آگاهتر شوند،شیوه های تشویق خود، به خاطر دشنام ندادن را باید در برنامه های کنترل رفتار گنجاند.

16-به کودک شیوه های کنترل فشار روانی مثل تنفس عمیق را آموزش دهیدتا احساساتی را که موجب دشنام دادن وی می شوند بیرون ریزد.))